IFS (Internal Family Systems)

Uitgangspunten IFS

IFS (Internal Family Systems) gaat ervan uit dat de psyche van een mens uit meerdere delen/subpersoonlijkheden bestaat. Deze delen hebben allemaal zo hun eigen behoeftes, emoties en overtuigingen.

Delen
Je kunt delen bij jezelf herkennen als je je bijvoorbeeld een situatie voorstelt waarin je vond dat je iets moest van jezelf maar er eigenlijk geen zin in had. Het ene deel vond dat het moest en het andere deel had er geen zin in. En misschien waren er, iets minder opvallend, ook nog andere delen bij betrokken. Bijvoorbeeld een deel dat zich zorgde maken over wat anderen van je zouden vinden als je het wel (of juist niet) zou doen.

Delen kun je zien als de handen en voeten van jezelf. Jouw delen zetten je in de wereld, zijn je gereedschap. Ze hebben ieder hun eigen eigenschappen en ieder hun eigen taak. En dus ook hun eigen gevoelens en behoeftes en overtuigingen. Ze vormen je interne familie.

Het ontstaan van beschermende delen en bannelingen
Op bepaalde momenten in het leven kunnen er zich situaties hebben voorgedaan die erg bedreigend en overweldigend waren. De interne familie, jouw delen, willen dat je overleeft dus gaan zij precies dat doen wat op dat moment nodig was, namelijk: jou beschermen.

Als er bijvoorbeeld ooit in het leven een situatie was die heel kleinerend aanvoelde en die hele heftige gevoelens opriep van schaamte, angst en verdriet dan is een deel misschien gaan geloven dat je niet goed genoeg bent of dat je waardeloos bent. Dit soort delen, die deze overtuigingen met zich meedragen, noemen we in IFS bannelingen. Deze bannelingen dragen naast hun overtuigingen vaak ook erg pijnlijke gevoelens met zich mee.

Als deze bannelingen met hun gevoelens en overtuigingen in het dagelijks leven altijd op de voorgrond zouden zijn, kun je niet leven. Bepaalde delen hebben daarom dus de taak van beschermer op zich genomen. Zij gaan ervoor zorgen dat de pijnlijke gevoelens aan de kant worden gezet zodat jij weer kunt functioneren. Deze beschermende delen zorgen er dus voor dat de bannelingen achter slot en grendel worden gezet.

Toch zullen er momenten in het leven zijn waardoor bannelingen naar de oppervlakte komen. Op het moment dat er zich bijvoorbeeld iets voordoet wat je (on)bewust op de een of andere manier herinnert aan de oorspronkelijke pijnlijke situatie. De banneling raakt getriggerd en overspoelt je met de oude pijnlijke gevoelens. Ook dan zijn er beschermende delen die hard aan de slag gaan om dit zo snel mogelijk weg te drukken.

Je interne familie, je delen, werken op deze manier prachtig samen. Alles is bedoeld om je zo veilig mogelijk te houden en te zorgen dat je nooit meer hoeft te ervaren hoe het toen was.

Delen kunnen destructief zijn
Delen die beschermen werken vaak extreem hard. Ze doen daarom niet of nauwelijks meer waar ze oorspronkelijk voor waren bedoeld. Deze delen zitten vast in de tijd en zijn gebonden aan de oorspronkelijke gebeurtenis. Zij reageren ook vaak als kleine kinderen. Ondanks de goede bedoeling van deze beschermende delen, kunnen ze met wat ze doen om je te beschermen, ook veel last bezorgen en schade aanrichten. Dit komt omdat de beschermende delen er meestal van overtuigd zijn dat het alternatief/niks doen nog veel vreselijker is.

Als cliënten hulp zoeken bij een coach of therapeut, gaan we er bij IFS vanuit, dat ze last ervaren van de beschermende werking van hun delen en van bannelingen die soms overspoelen als er een bepaalde trigger is.
Ditzelfde geldt voor relatieproblemen. Problemen die blijven terugkeren in een relatie, kunnen zijn ontstaan door beschermers die hun beschermende rol niet willen neerleggen en doordat er één of meerdere bannelingen zijn.

Alle delen zijn welkom
Ondanks dat deze beschermende delen ons veel last kunnen bezorgen, gaan we met IFS altijd met respect met alle delen om. Ze zijn allemaal welkom. Niet één deel moet weg. Zij werken namelijk zo ontzettend hard om de veiligheid te behouden. We gaan ze niet aan de kant schuiven. Met nieuwsgierigheid en compassie gaan we onderzoeken wat deze delen beschermen, wat ze zijn gaan geloven en waar ze bang voor zijn.

Het Zelf
Naast onze delen gaat IFS er van uit dat er ook een Zelf is. Zelf is wie jij werkelijk bent, jouw kern. Deze kern heeft compassie, is nieuwsgierig en creatief, heeft vertrouwen, is kalm en moedig en heeft helderheid en verbinding. Zelf is wie jij bent die geen deel is.

Zowel bannelingen als beschermende delen hebben vaak geen idee van het bestaan van Zelf. Tijdens de oorspronkelijke gebeurtenis waarbij delen zijn gaan beschermen en er een banneling is ontstaan, was er nog niet voldoende Zelfbewustzijn. Daardoor durven beschermers er niet op te vertrouwen dat er een Zelf is. Op het moment dat beschermende delen dit doorkrijgen en met Zelf kennismaken, groeit er vertrouwen. De beschermende delen kunnen/durven Zelf toegang te verlenen tot de bannelingen die zij zo angstvallig weg hebben gestopt.

Een intern familiesysteem in balans
Als de beschermende delen tijdens IFS therapie de toegang tot de bannelingen hebben gegeven, kan de therapeut een unburdening-proces begeleiden. Dit houdt in dat de banneling uitgenodigd wordt om zijn lasten en overtuigingen los te laten en de oorspronkelijke situatie te verlaten. De banneling is dan geen banneling meer maar een deel met eigen kwaliteiten en functies.

Als beschermende delen getuigen zijn van dit proces, kunnen zij ontspannen, hun extreem beschermende taken loslaten en kunnen ze zichzelf weer toestaan om te gaan doen waar ze oorspronkelijk voor zijn bedoeld. Het interne familiesysteem raakt zo weer in balans.

Een intern familiesysteem in balans is een systeem met zelfbewustzijn dat wordt aangestuurd door Zelf en waarin de delen Zelfgeleid samenwerken.

De toepassing van IFS tijdens relatietherapie

Bij “Wat is IFS?”, werden de uitgangspunten van de IFS methode verteld. Er werd hier uitgelegd dat door gebeurtenissen in het verleden sommige beschermers erg hard hun best zijn gaan doen om bannelingen met hun overtuigingen en gevoelens achter slot en grendel te houden of weg te duwen. Zij doen er alles aan om het veilig te houden. Vaak leven deze beschermers nog in het verleden. Zij zijn zich er niet bewust van dat een persoon inmiddels volwassen is geworden (en misschien zelfs zelf al kinderen heeft). Zij hebben deze update nog niet gehad. Ook weten beschermers niets af van het bestaan van het Zelf, de krachtige kern vol warmte en compassie. Tijdens gebeurtenissen uit het verleden, was het lichaam en de geest nog niet sterk genoeg om met deze gebeurtenissen om te gaan. En beschermers overspoelen met hun goed bedoelde acties om het veilig te houden.

Hieronder wordt verder ingegaan op hoe IFS in de praktijk wordt toegepast tijdens relatietherapie.

De invloed van beschermers en bannelingen op de relatie
Als partners zich aanmelden voor relatietherapie, zijn er problemen in de liefdesrelatie die maar niet kunnen worden opgelost en die hardnekkig terugkomen. Ook als partners weten wat ze beter anders kunnen doen en dit ook proberen.
Op het moment dat problemen niet onderling kunnen worden opgelost, gaan we tijdens de relatietherapiesessies onderzoeken welke delen van de beide partners hierbij betrokken zijn en wat de triggers zijn die de beschermers activeren in hun beschermende rol.
Als namelijk de problemen worden veroorzaakt doordat beschermers (met de beste bedoelingen) de overtuiging hebben dat er heel nodig iets beschermt moet worden, zullen ze dit blijven doen.

Er zijn beschermers die willen voorkomen dat er bepaalde gevoelens worden gevoeld en die bepaalde overtuigingen onder de tafel willen houden. Dit noemen ze in IFS managers. Enkele voorbeelden van beschermend gedrag van managers zijn: weglopen van intimiteit, vastklampen aan een partner, gesprekken over bepaalde onderwerpen ontwijken, controle houden, bij voorbaat geen vertrouwen hebben, heel alert zijn, pleasen.

Ook zijn er beschermers die juist in actie komen als er een trigger is. Deze trigger heeft te maken met “iets” dat ons bewust of onbewust herinnert aan een situatie in het verleden. Hierdoor komen er oude gevoelens en overtuigingen, gedragen door de bannelingen, naar boven en dreigen te overspoelen. Deze beschermende delen proberen deze brandjes meteen te blussen. Zij worden in IFS firefighters of brandweerlieden genoemd. Enkele voorbeelden hiervan zijn: ineens heel boos worden, weglopen, je als slachtoffer opstellen, bevriezen, bevestiging zoeken buiten de relatie, de partner beschuldigen, afstand nemen.

Sommig gedrag kan zowel dienen ter voorkoming van brandjes als het blussen van brandjes, bijvoorbeeld verslavingen, vreemdgaan.

Beschermers en bannelingen van partners kunnen op elkaar reageren. Dit maakt dat problemen vaak zo hardnekkig zijn. Als aan 2 kanten beschermers actief zijn die heel hard hun best doen, valt dit niet makkelijk te doorbreken. Inzicht in dat dit gedrag niet helpend is en weten hoe je het anders kunt doen, is dan vaak niet voldoende om de problemen op te lossen. Om dit te doorbreken is het nodig dat de lasten bestaande uit de onderliggende angsten en overtuigingen worden losgelaten en dat de beschermers zien dat dit niet meer beschermt hoeft te worden en dat er een Zelf is waarop vertrouwt kan worden.

Hoewel er vaak met een negatieve bril naar het gedrag van beschermers wordt gekeken, wordt er tijdens relatietherapie juist met respect, compassie en zelfs dankbaarheid  gekeken naar het harde werk dat deze beschermers van jou en je partner doen. (Hoewel het op het moment dat je dit leest misschien moeilijk voor je is om je dit voor te stellen.) Vaak willen deze beschermers deze zware taak zelf ook niet maar omdat zij zo trouw en loyaal zijn, staat de veiligheid voorop. “Liever dit dan het alternatief, want dat is nog veel erger”, laten bewchermers vaak weten.

Het doel van het gebruik van IFS tijdens relatietherapie
• Op respectvolle en liefdevolle wijze in gesprek gaan met de betrokken delen van allebei de partners en nieuwsgierig zijn naar waar zij bang voor zijn.
• Deze delen kennis laten maken met het Zelf van de persoon waar ze bij horen en met het Zelf van de partner waardoor het vertrouwen hersteld wordt.
• Het loslaten van lasten (emoties en overtuigingen) van de ballingen.
• Beschermende delen bevrijden uit hun rol als beschermer zodat ze weer kunnen doen waar ze oorspronkelijk voor bedoeld zijn.

Met als gevolg:
Zelfgeleid contact tussen de partners waarin gesproken kan worden namens delen en dat alle delen weten dat ze veilig zijn.

De spelregels
Om het proces overzichtelijk te houden, zal er met de delen worden afgestemd of er akkoord gegaan wordt met de volgende spelregels:
• Partners zal vooraf gevraagd worden of er iets in hen is dat weerstand voelt om te starten met de therapie.
• Delen zullen zich met respect uitdrukken. Als dat niet mogelijk is, zullen de delen worden uitgenodigd voor een individuele sessie zodat deze delen wel gehoord kunnen worden en weten dat ze er toe doen. In een later stadium, als deze delen meer vertrouwen hebben, kunnen de gesprekken met de andere partner weer worden voortgezet.
• De therapeut gaat om de beurt in gesprek met de delen van de partners en zal het gesprek leiden. Dit betekent dat delen soms moeten wachten tot ze aan de beurt komen.

Ben je nieuwsgierig naar IFS en liefdesrelaties en zou je graag meer willen lezen hierover? Dan is “Moedige liefde” van Richard C. Schwartz een erg goed idee om te lezen.

De toepassing van IFS tijdens individuele therapie

Bij “Wat is IFS?”, werden de uitgangspunten van de IFS methode verteld. Er werd hier uitgelegd dat door gebeurtenissen in het verleden sommige beschermers erg hard hun best zijn gaan doen om bannelingen met hun overtuigingen en gevoelens achter slot en grendel te houden of weg te duwen. Zij doen er alles aan om het veilig te houden. Vaak leven deze beschermers nog in het verleden. Zij zijn zich er niet bewust van dat een persoon inmiddels volwassen is geworden (en misschien zelfs al zelf kinderen heeft). Ook weten beschermers vaak niets af van het bestaan van het Zelf, de krachtige kern vol warmte en compassie. Tijdens gebeurtenissen uit het verleden, was het lichaam en de geest nog niet sterk genoeg om met deze gebeurtenissen om te gaan. En beschermers kunnen erg overspoelend zijn met hun goed bedoelde acties om het veilig te houden.

Hieronder wordt verder ingegaan op hoe IFS in de praktijk wordt toegepast tijdens individuele therapie.

Wanneer de IFS methode kan helpen
Cliënten die zich aanmelden voor therapie hebben vaak te maken met problemen in hun leven die herhaaldelijk terugkomen en waar ze geen grip op krijgen door er zelf over na te denken en/of het te bespreken met mensen uit de naaste omgeving. Soms hebben cliënten al meerdere dingen geprobeerd, bijvoorbeeld: therapieën, meditaties, het veranderen van levensomstandigheden zoals ander werk, het verbreken van een relatie, meer of juist minder rust, meer tijd voor zichzelf, zorgen voor de gezondheid.

Voorbeelden van problemen waarmee cliënten geholpen kunnen worden in de praktijk zijn: burn-out, depressieve gevoelens, niet goed weten wat je wilt doen in je leven, twijfel over je relatie, werk, (relatie)problemen op het werk, familie, binnen het gezin, problemen met eten, een vorm van verslaving, jezelf wegcijferen, stress, bepaalde angsten, enzovoorts. Twijfel je of jouw situatie en probleem past bij deze vorm van therapie?…. neem dan gerust contact met mij op om het te vragen.

In situaties waarbij sprake is van bijvoorbeeld psychoses, verslavingen waarbij je je eigen leven direct in gevaar brengt, het fysiek verwonden van andere wezens of de intentie om het eigen leven te beëindigen, kun je niet in deze praktijk terecht voor therapie. Dit ligt niet aan jou, maar aan mijn delen. Zij voelen niet het vertrouwen dat ze dit proces op de juiste manier kunnen begeleiden waardoor jij en anderen veilig blijven.

De invloed van beschermers en bannelingen in het dagelijks leven
Tijdens de therapie gaan we onderzoeken welke delen betrokken zijn bij de problemen die ervaren worden. Delen die de taak op zich hebben genomen om je te beschermen, zullen deze taak namelijk niet zomaar willen loslaten.

Er zijn beschermers die willen voorkomen dat er bepaalde gevoelens worden gevoeld en die bepaalde overtuigingen onder de tafel willen houden. In IFS-taal noemen we dit managers. Enkele voorbeelden van beschermend gedrag van managers zijn: weglopen van moeilijke situaties, moeite hebben met intimiteit, vastklampen aan personen of situaties, controle houden, geen vertrouwen hebben in jezelf of anderen, heel alert zijn, pleasen, niet voor jezelf opkomen.

Ook zijn er beschermers die juist in actie komen als er een trigger is. Deze trigger heeft te maken met “iets” dat ons bewust of onbewust herinnert aan een situatie in het verleden. Hierdoor komen de oude gevoelens en overtuigingen, gedragen door de bannelingen, weer naar boven en dreigen te overspoelen. Deze beschermende delen proberen deze brandjes meteen te blussen. Zij worden in IFS firefighters of brandweerlieden genoemd. Enkele voorbeelden hiervan zijn: ineens heel boos worden, weglopen, je als slachtoffer opstellen, bevriezen in situaties, op manieren afleiding zoeken die niet goed voor je zijn, anderen beschuldigen, afstand nemen.

Sommig gedrag kan zowel dienen ter voorkoming van brandjes als het blussen van brandjes en kan dus voorkomen bij zowel managers en firefighters. Verslavingen zijn hiervan een voorbeeld.

Hoe IFS problemen van cliënten benadert
Het inzicht in dat gedrag niet helpend is en weten hoe je het anders kunt doen, is vaak niet voldoende om problemen op te lossen. Om dit te doorbreken is het nodig dat de lasten van de bannelingen (de onderliggende emoties en overtuigingen) worden losgelaten en dat de beschermers zien dat hun beschermende gedrag dus niet meer nodig is. Ook is het nodig dat zij weten dat er een Zelf is waarop vertrouwt kan worden.

Hoewel er vaak met een negatieve bril naar het gedrag van beschermers wordt gekeken, wordt er tijdens de therapie juist met respect, compassie en zelfs dankbaarheid gekeken naar het harde werk dat deze beschermers doen. (Hoewel het op het moment dat je dit leest misschien moeilijk voor je is om je dit voor te stellen.) Vaak willen deze beschermers deze zware taak zelf ook niet en willen ze ervan af maar omdat zij zo trouw en loyaal zijn, staat de veiligheid voorop. “Liever dit dan het alternatief, want dat is nog veel erger”, laten beschermers vaak weten.

Het doel van de IFS-methode tijdens therapie
• Op respectvolle en liefdevolle wijze in gesprek gaan met de betrokken delen en nieuwsgierig zijn naar waar zij bang voor zijn.
• De delen kennis laten maken met je Zelf  waardoor het vertrouwen in het Zelf hersteld wordt.
• Het loslaten van lasten (emoties en overtuigingen) van de ballingen.
• Beschermende delen bevrijden uit hun rol als beschermer zodat ze weer kunnen doen waar ze oorspronkelijk voor bedoeld zijn.

Met als gevolg:
Zelfgeleid in balans met jouw delen en met je omgeving door het leven gaan.